1936 SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ ANAYASASI (TEMEL KANUNU)

Kremlin, Moskova 5 Aralık 1936

Çeviren: Enes Helvayiyen

BÖLÜM 10: YURTTAŞLARIN TEMEL HAK VE GÖREVLERİ

Madde 118: SSCB Yurttaşları’nın çalışma hakları vardır. Yani; emeklerinin miktarı ve niteliği doğrultusunda, çalışmaları karşılığında ödeme ve istihdam hakları garanti edilir.

Çalışma hakkı; ulusal ekonominin sosyalist örgütlenmesi, Sovyet toplumunun üretici güçlerinin istikrarlı olarak büyümesi, ekonomik kriz olasılığının ve işsizliğin ortadan kaldırılması ile sağlanır.

Madde 119: SSCB Yurttaşları dinlenme ve serbest zaman hakkına sahiptir. Dinlenme ve boş zaman hakkı; işçilerin ezici çoğunluğu için günlük çalışma saatinin yedi saate düşürülmesi, işçiler ve çalışanlar için tam ücretli tatil kurumunun oluşturulması, geniş bir sanatoryum ağının kurulması ve emekçilerin konaklaması için huzurevleri ile kulüplerin tesisi sayesinde sağlanmaktadır.

Madde 120: SSCB Yurttaşları, yaşlılıklarında ve ayrıca bir hastalık veya çalışma kapasitesi kaybı durumunda bakım hakkına sahiptir. Bu hak; devlet harcamaları ile emekçilerin sosyal sigortalarının geliştirilmesi, emekçiler için ücretsiz sağlık hizmeti ve emekçilerin kullanımı için geniş bir sağlık tesisleri ağının kurulması ile sağlanmaktadır.

Madde 121: SSCB Yurttaşları eğitim hakkına sahiptir. Bu hak; evrensel ve zorunlu ilköğretim ile yükseköğretim de dahil olmak üzere öğrencilerin ezici çoğunluğuna devlet bursu verilmesi yoluyla ücretsiz eğitimin sağlanması; ana dilde eğitim sağlayan okullar, fabrikalar, devlet çiftlikleri, makine ve traktör istasyonları ve serbest kolektif çiftliklerdeki örgütlenme tarafından emekçilere verilen teknik ve tarımsal eğitim ile sağlanır.

Madde 122: SSCB’de kadınlara; ekonomik, idari, kültürel, sosyal ve politik yaşamın her alanında erkeklerle eşit haklar tanınmaktadır. Kadınlara bu haklar; erkeklerle eşit çalışma, ödeme alma, dinlenme ve boş zaman, sosyal sigorta, eğitim, devlet tarafından anne ile çocuğun çıkarlarının korunması, hamilelik öncesinde ve hamilelik sonrasında tam ücretli izinler; geniş doğum evi, çocuk bakım evleri ve anaokulları ağının kurulması ile sağlanır.

Madde 123: SSCB Yurttaşlarının ulusları veya ırkları ne olursa olsun; ekonomik, idari, kültürel, sosyal ve politik hayatın her alanında eşitlik hakları, feshedilemez bir yasadır. Irk veya ulusundan dolayı kimi yurttaşlar için doğrudan yahut dolaylı olarak herhangi bir imtiyaz tesisi veya yine aynı sebeplerden ötürü kimi yurttaşların haklarının doğrudan yahut dolaylı olarak kısıtlanması, ırksal veya ulusal aidiyete karşı nefret ve hor görme ile bunun savunusu, yasalar tarafından cezalandırılır.

Madde 124: Yurttaşların vicdan özgürlüğünün tesisi için SSCB’de kilise, devletten ve okuldan ayrılmıştır. Dini ibadet özgürlüğü ve din karşıtı propaganda özgürlüğü, SSCB’de tüm yurttaşlara tanımıştır.

Madde 125: Emekçilerin çıkarlarına uygun olmak ve Sosyalist sistemi güçlendirmek adına SSCB yurttaşlarına yasalarla güvence altına alınan:

a. ifade özgürlüğü;

b. basın özgürlüğü;

c. büyük toplantılar da dahil olmak üzere, toplanma özgürlüğü;

d. geçit töreni/alay ve gösteri yürüyüşü özgürlüğü, gibi haklar tanınmaktadır.

Bu medeni haklar, emekçilerin ve örgütlenmeleri, baskı makineleri, kağıt stokları, kamu binaları, sokakları, iletişim ağları ve bu hakların kullanılması için gerekenli diğer maddi gereksinimlerin kullanılması ile sağlanır.

Madde 126: SSCB Yurttaşları; halk kitlelerinin örgütsel inisiyatifini ve politik faaliyetlerini geliştirmek için, emekçilerin çıkarlarına uygun olarak, kamu örgütlenmelerinde -sendikalar, kooperatif dernekleri, gençlik örgütleri, spor ve savunma örgütleri, kültürel, teknolojik ve bilimsel topluluklar- ve emekçi halk kesimlerinin en aktif ve politik olarak en bilinçli yurttaşları; işçi sınıfının mücadelesinde öncü olan, sosyalist sistemi geliştiren ve hem toplum hem de devlet emekçilerinin örgütlenmelerinin çekirdeği olan Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nde (Bolşevikler) birleşirler.

Madde 127: SSCB Yurttaşları’na kişisel dokunulmazlığı garanti edilmiştir. Hiç kimse mahkeme kararı yahut savcı onayı olmadan tutuklanamaz.

Madde 128: Yurttaşların konut dokunulmazlığı ve haberleşme gizliliği hakları, yasa ile korunmaktadır.

Madde 129: SSCB; emekçi halkın çıkarlarını savunduğu, bilimsel faaliyet yürüttüğü yahut ulusal kurtuluş mücadelesi verdiği için zulüm gören yabancılara iltica hakkı verir.

Madde 130: Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Anayasası’na bağlı kalmak, yasalara uymak, çalışma disiplinini korumak, kamu görevlerini dürüstçe yerine getirmek ve sosyalist ilişki kurallarına riayet etmek her bir SSCB Yurttaşının görevdir.

Madde 131: Emekçi toplumun zengin ve kültürlü yaşamının, ülkenin zenginliğinin ve gücünün kaynağı, Sovyet sisteminin kutsal ve dokunulmaz kurumu olan Sosyalist mülkiyeti korumak ve güçlendirmek her bir SSCB Yurttaşının görevidir.

Sosyalist mülkiyete karşı suç işleyenler, halkın düşmanlarıdır.

Madde 132: Askerlik hizmeti zorunludur. İşçi ve Köylülerin Kızıl Ordusu’nda askerlik hizmeti, SSCB Yurttaşları için onurlu bir görevdir.

Madde 133: Anavatanı savunmak, her SSCB Yurttaşı için kutsal bir görevdir. Ülkeye bağlılık yeminin ihlali, düşmana firar, devletin askeri gücüne zarar verme ve casusluk, en çirkin suçlar olarak nitelendirilir ve yasaların tüm ciddiyetiyle cezalandırılır.

1936 SSCB Anayasasının tam metnini okumak için:

https://drive.google.com/file/d/1B5QDMWH0KoKM6hqNuzg3skj3lJIAyAJy/view?usp=sharing